Muaj: Prill 2022

Mbështetja e projektit EUKOJUST për Këshillin Gjyqësor të Kosovës (KGJK) në avancimin e kornizës rregullative ka vazhduar më 28 e 29 prill përmes një punëtorie të mbajtur në Pejë. Në kuadër të kësaj Punëtorie, Këshilli Gjyqësor, kryetarët e gjykatave, gjyqtarët, ekspertët ligjor të Këshillit po punojnë në grupe punuese për draftimin/finalizmin e gjashtë akteve të ndryshme. Këtu përfshihen:

– Katalogu i përshkrimeve të vendeve të punës në gjykata, sekretari dhe njësinë e inspektimit gjyqësor. 

– Rregullorja për funksionimin e SKGJK-së dhe NJIG-së. 

– Projekt rregullore për statusin, të drejtat, detyrimet, vlerësimin e performancës, procedurën disiplinore dhe ndërprerjen e marrëdhënies së punës të bashkëpunëtorëve profesional. 

– Projekt rregullore për pasuritë jo-financiare. 

– Projekt rregullore për ndryshimin e rregullores për transferimin e gjyqtarëve. 

– Diskutim për cilësinë e të dhënave, dosjen elektronike të gjyqtarëve si dhe adresimin e çështjeve që lidhen me Evidencën Penale, dhe mbi problemet tjera në kuadër të funksionimit të gjyqësorit.  

Ekspertët e Programit EUKOJUST, Alban Krasniqi dhe Arben Isufi po e mbështesin këtë aktivitet në nivel të ekspertizës në fushat përkatëse.  

Të mërkurën, më 27 prill 2022, në Prishtinë u mbajt Takimi i gjashtë i Komitetit Drejtues të Programit të Bashkimit Evropian për Sektorin e Drejtësisë në Kosovë/ Projektit EUKOJUST. Takimin e drejtoi Kryesuesi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës, z. Albert Zogaj, në të cilin ishin të pranishëm edhe Ministrja e Drejtësisë, znj. Albulena Haxhiu, Drejtorja e Projektit EUKOJUST nga IRZ, znj. Teresa Thalhammer, dhe z. Nicola Scaramuzzo nga Zyra e BE-së në Kosovë.

Në këtë takim, përfaqësuesit e institucioneve kryesore të drejtësisë në Kosovë diskutuan për aktivitetet dhe arritjet e Projektit të cilat u paraqitën në raportin e tremujorit të pestë që përfshin periudhën janar – mars 2022 si dhe i paraqiten pikëpamjet e tyre për të ardhmen.

Pas diskutimit, anëtarët me të drejtë vote të Komitetit Drejtues, z. Albert Zogaj – Kryesues i Këshillit Gjyqësor të Kosovës, z. Enver Peci – Kryetar i Gjykatës Supreme, z. Jetish Maloku – Kryesues i Këshillit Prokurorial të Kosovës, znj. Sevdije Morina, Zëvendëskryeprokurore e Shtetit, znj. Kadrije Bicaj nga Akademia e Drejtësisë, z. Mentor Borovci – nga Zyra e Kryeministrit, z. Naser Canolli – nga Gazeta Zyrtare, ranë dakord për datën e takimit të radhës të Komitetit Drejtues dhe për kryesimin e këtij takimi.

Temë kryesore e punëtorisë së organizuar nga Zyra Ligjore e Zyrës së Kryeministrit (ZL-ZKM) dhe EUKOJUST të premten, më 15 prill 2022, në Prishtinë, ishte harmonizimi i ligjeve speciale me Ligjin për Kundërvajtje. Në këtë punëtori morën pjesë përfaqësues nga ministritë e linjës, kuvendi, gjyqësori dhe avokatë, të cilët prezantuan pikëpamjet e tyre për këtë çështje të rëndësishme.

ZL-ZKM ka bërë së fundmi një pilotim në lidhje me harmonizimin e ligjeve të veçanta që janë në përgjegjësinë administrative të Ministrisë së Shëndetësisë dhe Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, i cili u prezantua sot.

Rezultatet e këtij pilotimi kanë treguar rëndësinë më të madhe të procesit në lidhje me parimet themelore të ligjshmërisë dhe respektimit të të drejtave të njeriut, duke siguruar që kundërvajtjet dhe sanksionet e shoqëruara me to të parashikohen vetëm me ligje dhe jo me akte nënligjore, si dhe me parimin e sigurisë juridike, duke u mundësuar qytetarëve dhe subjekteve të tjera që të planifikojnë dhe përshtatin veprimet e tyre sipas ligjeve që janë të qëndrueshme, të arritshme, të parashikueshme dhe konsistente. Për më tepër, pilotimi ka demonstruar rëndësinë e harmonizimit të Ligjit për Kundërvajtje me Acquis-in e BE-së, veçanërisht gjashtë direktivat për të drejtat procedurale që ZKM-ja ka planifikuar tashmë me EUKOJUST-in për t’i përdorur si pilot në lidhje me qasjen tematike para shqyrtimit.

Mbetet një numër i madh ligjesh brenda ministrive të tjera që janë në kundërshtim të plotë me parimet e mishëruara në instrumentet e përmendura më sipër. Për shkak të kësaj, ZL-ZKM-së dhe EUKOJUST-i po planifikojnë të vazhdojnë këtë reformë themelore ligjore që e çon respektimin e sundimit të ligjit dhe të drejtave të njeriut një hap përpara, tha udhëheqësi i ekipit të EUKOJUST, Volkmar Theobald.

“Ne konsiderojmë se është e nevojshme të identifikohen këto ligje specifike që duhet të ndryshohen për të siguruar harmonizimin e kërkuar ligjor. Një proces i tillë harmonizimi duhet të bëhet në koordinim me ministritë e linjës”, tha Theobald.

Me këtë punëtori EUKOJUST kishte për synim të diskutonte me të gjitha palët e interesit lidhur me modalitetet e veprimit për fazën e ardhshme të procesit të harmonizimit ligjor. Harmonizimi i ligjeve të veçanta me ligjin për kundërvajtje do të përbëjë një reformë të rëndësishme ligjore.

Ka filluar hartimi i reformës në tri fusha me rëndësi për sundimin e ligjit në Kosovë. Projekti i financuar nga BE-ja, EUKOJUST, po mbështetë institucionet e drejtësisë në hartimin e Koncept Dokumentit për Kodin e Procedurës Civile, Koncept dokumentit për Gjykatën Administrative dhe të Punës dhe Nismën për ndryshimin e Ligjit për Dhomën e Posaçme të Gjykatës Supreme. Reformat aktuale paraqesin një mundësi ideale për përmirësim të prekshëm në tri fushat që këto dokumente synojnë t’i adresojnë.

Përfaqësues të institucioneve të larta të sistemit të drejtësisë në Kosovë u zotuan se do të kontribuojnë në procesin e draftimit të koncept dokumenteve që do të ndihmojnë në procesin e reformimit të segmenteve që kanë ngecuar në funksionim gjer tani.

Ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, në fjalën e saj hyrëse u zotua që gjithçka që kërkohet nga Ministria e Drejtësisë do të adresohet. “Jam e vetëdijshme për problemet me të cilat ballafaqoheni çdo ditë. E dij që kemi shumë sfida mirëpo sikurse edhe nuk mungon vullneti, duke i prioritizuar problemet edhe do t’i adresojmë ato deri në zgjidhjen e plotë të tyre”, tha ajo. Ministrja Haxhiu vlerësoi ndihmën dhe mbështetjen që EUKOJUST po ofron në këtë proces shumë të rëndësishëm për qytetarët, vendin dhe sistemin gjyqësor në përgjithësi. 

Kryesuesi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës, Albert Zogaj, shprehu kënaqësinë që iniciativa e Këshillit, e Ministrisë së Drejtësisë dhe Gjykatës Supreme po konkretizohet tani me mbështetje të EUKOJUST. “Kjo më bën të besoj se rezultatet do të jenë të shpejta dhe të dukshme,” tha Zogaj. Ai vlerësoi inkuadrimin e gjyqësorit në një përbërje të gjerë dhe kaq vëllimore në një iniciativë të tillë, që mund të jetë hera e parë. Zogaj tha se identifikimi i qështjeve të identifikuara në sistem nga ana e Këshillit, Ministrisë dhe Gjykatës Supreme e bën të nevojshme një reformë substanciale në drejtësinë procedurale në Kosovë.

Kryetari i Gjykatës Supreme, Enver Peci shprehu kënaqësinë për angazhimin e gjerë të institucioneve në këtë punëtori për një proces të rëndësishëm të reformimit të sistemit të drejtësisë, e sidomos për frymën konstruktive dhe pozitive të punës në punëtori. Ai shprehu pajtimin për nevojën e një reforme në kuptimin e funksionimit të disa njësive ku janë evidentuar ngecje në funksionim. Peci tha se adresimi i këtyre qështjeve është një sifë, por shprehu optimizmin që me një vullnet dhe përkushtim të të gjithëvë do të arrijnë të gjejnë modalitetet më të mira ligjore në kuptimin e mirëfunksionimit.

Udhëheqësi i ekipit të EUKOJUST, z. Volkmar Theobald, tha se është i kënaqur për bashkëpunimin në rritje me institucionet dhe se është dëshmitar i intensifikimit të mbështetjes që është duke ofruar projekti. Theobald theksoi se ngjarja e sotme shënon fillimin e reformës në tri fusha, në të cilat EUKOJUST do të mbështesë MD-në dhe KGJK-në. Në emër të Zyrës së BE-së në Kosovë, të pranishmëve iu drejtua z. Nicola Scaramuzzo.

Më 7 dhe 8 prill, EUKOJUST po e mbështet Këshillin Gjyqësor të Kosovës me një punëtori për hartimin e një rregulloreje të re mbi përdorimin e Sistemit Informativ të Menaxhimit të Rasteve (SMIL) në sistemin gjyqësor. Kjo punëtori dyditore po shërben si platformë për identifikimin dhe adresimin e çështjeve të reja që kanë të bëjnë me përdorimin e SMIL-it nga ana e gjyqtarëve, stafit mbështetës të gjykatave dhe KGJK-së. Për më tepër, seminari trajton aspektet kyçe të SMIL-it , ku përfshihen puna e gjykatave themelore, Gjykatës së Apelit si dhe Gjykatës Supreme kundrejt proceseve të thjeshta që kanë të bëjnë me raportimin statistikor dhe ndërlidhjen e këtij sistemi me platformat e tjera ekzistuese.

Rregullorja është e konceptuar si skemë që do të ofrojë  një përshkrim të qartë të të gjitha proceseve të punës së sistemit gjyqësor përmes SMIL-it, duke filluar nga marrja e parashtresave/dosjeve të lëndëve, regjistrimi, skanimi dhe ndarja automatike e lëndëve tek gjyqtarët, përmes SMIL-it. Gjithashtu, do të gjurmohen të gjitha veprimet e ndërmarra nga gjyqtari, komunikimi i gjyqtarëve me gjykatat nëpërmjet sistemit. Drafti i ri i rregullores synon të qartësojë më tej komunikimin ndërmjet sistemit gjyqësor: Gjykata Themelore – Gjykata e Apelit – Gjykata Supreme, si dhe shkëmbimi elektronik i të dhënave me Prokurorinë, do të jetë më i efektshëm.

EUKOJUST është duke e mbështetur Zyrën Ligjore të Zyres së Kryeministrit dhe akterët tjerë relevantë në krijimin e një qasjeje më të strukturuar për përafrimin ligjor, d.m.th. në vijim të Programit Kombëtar për Zbatimin e MSA-së, për të vlerësuar përputhshmërinë e ligjit kombëtar me acquis të BE-së në mënyrë gjithëpërfshirëse, në lidhje me fushat e identifikuara në atë Program.

Kjo përbën një qasje të re dhe kërkon udhëzime dhe ngritje kapacitetesh. Ky udhëzues dhe metodologjia e tij përcaktohen në Manualin e Përafrimit, i cili u përditësua nga EUKOJUST dhe ku futja e qasjes tematike së para-shqyrtimit për Përafrimin Ligjor me Acquis të BE-së është thelbësore. Marrë parasysh rëndësinë e Manualit për përmirësimin e kornizës ligjore dhe institucionale për sa i përket përafrimit me BE-në, EUKOJUST në bashkëpunim me Zyrën ligjore të Zyrës së Kryeministrit organizoi një punëtori dyditore, më 29 dhe 30 mars 2022 në Pejë ku u hartua drafti i parë i Manualit, të përditësuar dhe përpunuar nga EUKOJUST, u diskutua dhe u dakordua me akterët relevantë, si Zyra Ligjore e Zyrës së Kryeministrit, Ministria e Drejtësisë dhe Kuvendi.

Gjatë punëtorisë, ekspertët e EUKOJUST shpjeguan ndryshimin midis qasjes tematike dhe asaj ad hoc, përdorimit të terminologjisë në mënyrë konsistente duke bërë dallimin midis konceptit gjithëpërfshirës të përafrimit, duke përfshirë harmonizimin e ligjit kombëtar me aktin ligjor të BE-së drejtpërdrejt të zbatueshëm nga njëra anë dhe transpozimin e direktivës në anën tjetër. Kërkesat e ndryshme të përafrimit për aktet dhe direktivat ligjore të BE-së drejtpërdrejtë të zbatueshme, sugjerojnë një fokus të ndryshëm analitik për Tabelat e Përputhshmërisë (TeP) për direktivat dhe për aktet drejtpërdrejtë të zbatueshme të BE-së, sugjerojnë standarde për citimet e ligjit të BE-së, duke ofruar udhëzim të detajuar në përpunimin e TeP dhe përditësime (praktika e re gjyqësore, diferencimi i munguar…). Ishte evidente se përfaqësuesit e përfituesve janë të vetëdijshëm për procesin dhe sfidat në përafrimin ligjor.

U kuptua dallimi midis qasjes tematike dhe asaj ad hoc dhe u pranuan përfitimet e qasjes tematike, edhe pse kjo qasje kërkon punë më intensive. Gjithashtu, u njohën përparësitë e një qasjeje të ndryshme për harmonizimin e legjislacionit dhe direktivave të BE-së të zbatueshme drejtpërdrejtë, të cilat duhet të transpozohen. Megjithatë, pjesëmarrësit theksuan se do të nevojiten trajnime gjithëpërfshirëse që këto risi tu prezantohen hartuesve ligjorë në të gjitha ministritë e linjës dhe organet administrative të përfshira në përafrimin ligjor.

Prishtinë, 4 prill 2022 – Kryeprokurori i Shtetit, Aleksandër Lumezi, ka pritur në takim përfaqësuesit e Projektit EUKOJUST, të kryesuar nga ish-Kryeprokurori i EULEX-it, Johannes Van Veerswijk, i angazhuar si ekspert në këtë projekt, i shoqëruar nga eksperti tjetër, Cristian Nicoara. 

Kryeprokurori Lumezi dhe ekspertët Veerswijk dhe Nicoara patën diskutime produktive për aktivitetet  e përbashkëta, të cilat janë zhvilluar deri me tani dhe ato që pritet të realizohen në kuadër të Projektit EUKOJUST, të cilat kanë për qëllim përmirësimin e sistemit prokurorial, veçanërisht në avancimin e transparencës, llogaridhënies dhe forcimit të etikës së prokurorëve.

Po ashtu, ata shkëmbyen pikëpamje që ndërlidhen me fuqizimin e rolit dhe pozitës së prokurorëve, si dhe profilizimin e tyre në trajtimin e rasteve penale.

Kryeprokurori Lumezi, ka vlerësuar lart ndihmën e Projektit EUKOJUST të dhënë për institucionin e Prokurorit të Shtetit, me ç’rast shprehu gatishmërinë për thellimin e bashkëpunimit dhe partneritetit me projektin EUKOJUST edhe në të ardhmen.

Projekti EUKOJUST, në bashkëpunim me Odën e Avokatëve të Kosovës (OAK), organizoi një trajnim njëditor, me temën “Roli i avokatëve në përfaqësimin e viktimave të dhunës në familje”. Trajnimi u mbajt nga Ekspertja Afatgjate e EUKOJUST për Dhunë në Familje dhe Grupe të Margjinalizuara – Bardhë Krasniqi dhe Këshilltarja Juridike – Nita Bejta, për mbi60 avokatë të licencuar nga OAK në rajonin e Pejës.

Fokusi i trajnimit ishte në ngritjen e kapaciteteve profesionale të avokatëve për mbrojtjen kundër dhunës në familje, korniza ligjore vendore duke përfshirë trendet e fundit nga ligji dhe praktikat gjyqësore ndërkombëtare, si pjesë e programit të vazhdueshëm edukativ nën ombrellën e OAK.Gjithashtu, u trajtua edhe forcimi i aftësive të buta të avokatëve që të kuptojnë dinamikën e situatave tek rastet me dhunë në familje.Avokatët përfituan si nga pikëpamja profesionale ashtu edhe nga përvoja e mirë e trajnerëve.

Trajnimi u mbajt në kuadër të objektivit specifik të projektit EUKOJUST për forcimin e qasjes në drejtësi për të gjithë qytetarët në Kosovë, veçanërisht në fushën e dhunës në familje dhe grupeve të pa favorizuara apo të margjinalizuara.